Όπου φτωχός... και καύσωνας - Περισσότερο εκτεθειμένα τα χαμηλά εισοδήματα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Όπου φτωχός... και καύσωνας - Περισσότερο εκτεθειμένα τα χαμηλά εισοδήματα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής


Τις επιπτώσεις των συνεπειών της ανόδου της θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής «ένιωσαν στο πετσί τους» αυτό τον Ιούνιο οι κάτοικοι της Ευρώπης. Ο περασμένος μήνας, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ήταν τουλάχιστον 4 βαθμούς Κελσίου πιο θερμός εν συγκρίσει με το τι ίσχυε 100 χρόνια πριν.


Οι δε υψηλές θερμοκρασίες - ρεκόρ που σημειώθηκαν το περασμένο σαββατοκύριακο σε πολλές περιοχές της νότιας Γαλλίας οφείλονται, πέρα από κάθε αμφιβολία, στην κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση του πλανήτη από την αλόγιστη χρήση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας και το πετρέλαιο, στη βαριά βιομηχανία.
Είναι χαρακτηριστικό πως τα «κύματα καύσωνα» που χτύπησαν την Ευρώπη τις τελευταίες ημέρες ήταν πολύ πιο ισχυρά από αυτά που προέβλεπαν τα μετεωρολογικά μοντέλα πρόγνωσης πριν από την εκδήλωση των φαινομένων.


Οι 45,9 βαθμοί Κελσίου που έδειξε το θερμόμετρο το Σάββατο το μεσημέρι στην πόλη Μονπελιέ της νότιας Γαλλίας κατέρριψε κατά 1,5 βαθμό το προηγούμενο ρεκόρ μέγιστων θερμοκρασιών στη χώρα αυτήν.


Στον καύσωνα και τις «ξηρές καταιγίδες» (σ.σ.: εκδηλώνονται σε πολύ ξηρή ατμόσφαιρα, με υγρασία άνω του 50% και έχουν κύριο χαρακτηριστικό την πτώση κεραυνών δίχως βροχή) που εκδηλώθηκαν αποδίδονται και οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές στην Ισπανία και τη Γαλλία, που αποτέφρωσαν χιλιάδες στρέμματα «πρασίνου».

Πρόωροι θάνατοι
Άλλο χαρακτηριστικό του θερμότερου Ιουνίου όλων των εποχών ήταν οι πρόωροι θάνατοι ανθρώπων οι οποίοι δεν ανήκαν αποκλειστικά στις λεγόμενες ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο θάνατος ενός δεκαεπτάχρονου στην πόλη Κόρδοβα της Ανδαλουσίας, στη νότια Ισπανία. Ο έφηβος αγρότης ένιωσε έντονη δυσφορία έπειτα από μια απαιτητική ημέρα στα χωράφια. Προτίμησε να κολυμπήσει σε μια πισίνα για να συνέλθει, αλλά έχασε τις αισθήσεις του, Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, αλλά, παρά τις προσπάθειες των γιατρών, κατέληξε και ο θάνατός του αποδίδεται σε θερμοπληξία.

Θάνατοι πολιτών σημειώθηκαν επίσης στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία, παρά το γεγονός ότι οι τοπικές αρχές πολλών ευρωπαϊκών πόλεων είχαν πάρει έκτακτα μέτρα για τον καύσωνα διδασκόμενοι από τον θανατηφόρο καύσωνα του 2003, που είχε στοιχίζει τη ζωή σε περισσότερους από 70.000 κατοίκους.
Η Φριντερίκε Ότο από το «Σχολείο της Οξφόρδης για τη Γεωγραφία και το Περιβάλλον», η οποία συμμετείχε μαζί με άλλους επιστήμονες στην έρευνα, υποστήριξε ότι ο καύσωνας των περασμένων ημερών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή.


«Οι ακραίες θερμοκρασίες που κατεγράφησαν σε πολλές περιοχές ήταν ένα ηχηρό καμπανάκι υπενθύμισης για τις επιπτώσεις που έχει στη φύση και τον άνθρωπο η ραγδαία επιδείνωση των κλιματικών συνθηκών» σημείωσε.

Πιο ευάλωτες Νότια και Ανατολική Ευρώπη
Τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, η ελλιπής εκπαίδευση και ενημέρωση σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και κυρίως η άρνηση πολλών κυβερνήσεων να στραφούν σε μορφές παραγωγής ενέργειας περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον επιδεινώνουν τις συνέπειες που έχει η ατμοσφαιρική ρύπανση στον άνθρωπο.
Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για το Περιβάλλον (ΕΕΑ), μέλος του οποίου είναι και η Ελλάδα:


1. Οι περιφέρειες της ανατολικής Ευρώπης (μεταξύ άλλων η Πολωνία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία) και οι περιφέρειες της νότιας Ευρώπης (μεταξύ άλλων η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Ελλάδα), όπου τα επίπεδα εισοδήματος και εκπαίδευσης είναι χαμηλότερα ενώ τα ποσοστά ανεργίας είναι υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ήταν περισσότερο εκτεθειμένες σε ατμοσφαιρικούς ρύπους, όπως μεταξύ άλλων αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ) και τροποσφαιρικό όζον (O3).


2. Οι πιο εύπορες περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλουπόλεων, τείνουν να έχουν κατά μέσο όρο υψηλότερα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου (NO2), κυρίως εξαιτίας της υψηλής συγκέντρωσης οδικής κυκλοφορίας και οικονομικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, ακόμη και εντός των ίδιων των περιφερειών, οι φτωχότερες κοινότητες συνήθως εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένες σε υψηλότερα τοπικά επίπεδα NO2.


3. Η έκθεση στον θόρυβο εντοπίζεται πολύ περισσότερο σε τοπικό επίπεδο σε σύγκριση με την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ τα επίπεδα ρύπανσης στον ατμοσφαιρικό αέρα διαφέρουν σημαντικά ακόμη και μεταξύ μικρών αποστάσεων.
Από την ανάλυση διαπιστώθηκε ότι υπάρχει πράγματι μια ενδεικτική σχέση μεταξύ των επιπέδων θορύβου στις πόλεις και των χαμηλότερων εισοδημάτων των νοικοκυριών, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι πόλεις με φτωχότερους πληθυσμούς έχουν υψηλότερα επίπεδα θορύβου.


4. Οι νότιες και νοτιοανατολικές περιφέρειες της Ευρώπης πλήττονται περισσότερο από τις υψηλότερες θερμοκρασίες. Πολλές περιφέρειες στη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία χαρακτηρίζονται επίσης από χαμηλότερα επίπεδα εισοδήματος και εκπαίδευσης, υψηλότερα επίπεδα ανεργίας και μεγαλύτερο αριθμό ηλικιωμένων.
Αυτοί οι κοινωνικο-δημογραφικοί παράγοντες μπορούν να μειώσουν την ικανότητα των ατόμων να αντιμετωπίζουν και να αποφεύγουν τον καύσωνα, με αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία τους.

 ΠΗΓΗ: ΜΙΧAΛΗΣ ΛΑΓAΝΗΣ
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2080 στις 4-7-2019