H Κέρκυρα υπό τις δυνάμεις της Αντάντ
Του Γιώργου Ζούμπου
Στις 29 Δεκέμβρη 1915 ενώ ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται και ο Εθνικός Διχασμός είναι πλέον πραγματικότητα, η Γαλλία γνωστοποιεί στην κυβέρνηση Σκουλούδη ότι τα συμμαχικά στρατεύματα θα κατελάμβαναν προσωρινά την Κέρκυρα για λόγους ασφαλείας (προβλήθηκε η δικαιολογία ότι γερμανικά υποβρύχια ανεφοδιάζονταν στην Κέρκυρα). Η κυβέρνηση διαμαρτυρήθηκε για την κατάληψη αυτή, αλλά την 1η Γενάρη 1916, ο Γάλλος ναύαρχος Σοσεπρά πληροφόρησε το Νομάρχη Κέρκυρας ότι θα κατελάμβανε το νησί και θα απεβιβάζετο εκεί τμήμα διαφυγόντος Σερβικού στρατού. Πράγματι, με πρόταση της Γαλλικής Κυβέρνησης, η Κέρκυρα, παρά το γεγονός ότι έχαιρε διαρκούς ουδετερότητας από το 1863, επιλέχτηκε σαν η καταλληλότερη περιοχή για την εγκατάσταση Σερβικών δυνάμεων.
Ιταλοί στρατιώτες στο Νέο Φρούριο
Δέκα μέρες αργότερα οι Σύμμαχοι πληροφόρησαν την Ελληνική Κυβέρνηση δηλώνοντας ότι : “η Ελλάς, ως σύμμαχος της Σερβίας, δέον να μην αντιταχθεί εις τη Συμμαχική αυτή απόφαση”.
Στις 11 Γενάρη Γαλλικό Τάγμα αποβιβάστηκε και κατέλαβε το νησί υπό την προστασία μοίρας Γαλλικών πολεμικών. Ο Γάλλος Ναύαρχος ανακοίνωσε ότι η κατάληψη είχε προσωρινό χαρακτήρα και ότι οι Ελληνικές αρχές θα συνέχιζαν να λειτουργούν κανονικά. Μόνο οι λιμενικές αρχές, η αστυνομία και ο σταθμός ασυρμάτου θα ήταν υπό Γαλλικό έλεγχο Στις 15 Γενάρη η Κυβέρνηση Σκουλούδη διαμαρτυρήθηκε έντονα δηλώνοντας ότι η κατάληψη του νησιού δεν αποτελούσε μόνο παραβίαση του Ελληνικού εδάφους αλλά ήταν αντίθετη και στο Διεθνές Δίκαιο λόγω της ουδετερότητας του νησιού.
Παρά τη διαμαρτυρία, στις 18 Γενάρη τα πρώτα Σερβικά τμήματα αποβιβάζονταν στην Κέρκυρα. Αργότερα στο νησί εγκαταστάθηκε η Σερβική Βουλή (στο Δημοτικό Θέατρο) και η Σερβική κυβέρνηση. Σύντομα στο λιμάνι της Κέρκυρας συγκεντρώθηκαν εκτός από Γαλλικά, και Ιταλικά και Ιαπωνικά πολεμικά.
Τη 1η Φλεβάρη αποβιβάστηκαν στο νησί Ιταλικά στρατεύματα χωρίς τη συγκατάθεση και πάλι της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Το νησί μεταβλήθηκε σε βάση ανεφοδιασμού των συμμάχων. Ο χώρος του σημερινού αεροδρομίου χρησιμοποιήθηκε για αεροπορική βάση με υπόστεγα για αερόπλοια και εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού. Σειρές συρματοπλέγματα, από την Κερκυραϊκή ακτή μέχρι την Ηπειρωτική, προφύλαγαν το λιμάνι από τις επιθέσεις εχθρικών υποβρυχίων. Δύο αερόπλοια τύπου Ζέππελιν (Νταρλάντ και Καμπανία) συνέδεαν την Κέρκυρα με τη Θεσσαλονίκη δύο φορές την εβδομάδα. Όταν ένα από αυτά ερχόμενο πλησίαζε στη Λευκίμμη, άφηνε ελεύθερα ταχυδρομικά περιστέρια που έρχονταν σε περιστερώνες κοντά στις εγκαταστάσεις ειδοποιώντας έτσι για την επικείμενη άφιξη.
Γάλλοι Αλπίνοι
Ο Γαλλικός στρατός εγκαταστάθηκε στο Παλαιό Φρούριο, ενώ ο Ιταλικός στο Νέο. Στρατιωτικές εγκαταστάσεις δημιουργήθηκαν στο Σπαρτίλλα και στο Μπαρμπάτι. Οι δύο θέσεις συνδέονταν με εναέριο βαγόνι, κάτι το πρωτοφανές για την εποχή.
Οι Σύμμαχοι παρά τις υποσχέσεις επενέβησαν και στη διοίκηση του νησιού, ελέγχοντας και καθοδηγώντας τη Νομαρχία, το Δημαρχείο, την Αστυνομία και όλες τις υπηρεσίες. Πολλοί Κερκυραίοι αντιβενιζελικοί εκτοπίστηκαν ή φυλακίστηκαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί μη μπορώντας να εργαστούν καν.
Η συμπεριφορά των Γάλλων στρατιωτών ήταν καλή προς τους Κερκυραίους, ιδιαίτερα μετά την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ. Όμως οι Ιταλοί έδειξαν συμπεριφορά κατακτητή. Προσπάθησαν με κάθε μέσο να προσεταιριστούν τον Κερκυραϊκό λαό, αλλά χωρίς επιτυχία. Θεωρούσαν την Κέρκυρα εθνικό τους χώρο, τακτική που εκφράστηκε και πάλι το 1923 και σε μεγάλο βαθμό, αλλά για τελευταία φορά, κατά την μαύρη περίοδο 1941-1943.
Οι συμμαχικές σημαίες υπεστάλησαν από τα Κερκυραϊκά φρούρια μόνο τον Ιούνιο του 1919, τον επόμενο χρόνο από τη λήξη του πολέμου. Οι Γάλλοι είχαν αποχωρήσει τα τέλη του 1918, αλλά οι Ιταλοί έφυγαν μόνο χάρι στη διεθνή αντίδραση που υπήρξε από τη συνεχή παραμονή τους εδώ.
Πηγή : Γιώργος Ζούμπος, "Η Φωνή των Αργυραδιτών, αρ. φ. 149, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2018, περιοδικό Exit, corfuhistory
Του Γιώργου Ζούμπου
Στις 29 Δεκέμβρη 1915 ενώ ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται και ο Εθνικός Διχασμός είναι πλέον πραγματικότητα, η Γαλλία γνωστοποιεί στην κυβέρνηση Σκουλούδη ότι τα συμμαχικά στρατεύματα θα κατελάμβαναν προσωρινά την Κέρκυρα για λόγους ασφαλείας (προβλήθηκε η δικαιολογία ότι γερμανικά υποβρύχια ανεφοδιάζονταν στην Κέρκυρα). Η κυβέρνηση διαμαρτυρήθηκε για την κατάληψη αυτή, αλλά την 1η Γενάρη 1916, ο Γάλλος ναύαρχος Σοσεπρά πληροφόρησε το Νομάρχη Κέρκυρας ότι θα κατελάμβανε το νησί και θα απεβιβάζετο εκεί τμήμα διαφυγόντος Σερβικού στρατού. Πράγματι, με πρόταση της Γαλλικής Κυβέρνησης, η Κέρκυρα, παρά το γεγονός ότι έχαιρε διαρκούς ουδετερότητας από το 1863, επιλέχτηκε σαν η καταλληλότερη περιοχή για την εγκατάσταση Σερβικών δυνάμεων.
Ιταλοί στρατιώτες στο Νέο Φρούριο
Δέκα μέρες αργότερα οι Σύμμαχοι πληροφόρησαν την Ελληνική Κυβέρνηση δηλώνοντας ότι : “η Ελλάς, ως σύμμαχος της Σερβίας, δέον να μην αντιταχθεί εις τη Συμμαχική αυτή απόφαση”.
Στις 11 Γενάρη Γαλλικό Τάγμα αποβιβάστηκε και κατέλαβε το νησί υπό την προστασία μοίρας Γαλλικών πολεμικών. Ο Γάλλος Ναύαρχος ανακοίνωσε ότι η κατάληψη είχε προσωρινό χαρακτήρα και ότι οι Ελληνικές αρχές θα συνέχιζαν να λειτουργούν κανονικά. Μόνο οι λιμενικές αρχές, η αστυνομία και ο σταθμός ασυρμάτου θα ήταν υπό Γαλλικό έλεγχο Στις 15 Γενάρη η Κυβέρνηση Σκουλούδη διαμαρτυρήθηκε έντονα δηλώνοντας ότι η κατάληψη του νησιού δεν αποτελούσε μόνο παραβίαση του Ελληνικού εδάφους αλλά ήταν αντίθετη και στο Διεθνές Δίκαιο λόγω της ουδετερότητας του νησιού.
Παρά τη διαμαρτυρία, στις 18 Γενάρη τα πρώτα Σερβικά τμήματα αποβιβάζονταν στην Κέρκυρα. Αργότερα στο νησί εγκαταστάθηκε η Σερβική Βουλή (στο Δημοτικό Θέατρο) και η Σερβική κυβέρνηση. Σύντομα στο λιμάνι της Κέρκυρας συγκεντρώθηκαν εκτός από Γαλλικά, και Ιταλικά και Ιαπωνικά πολεμικά.
Τη 1η Φλεβάρη αποβιβάστηκαν στο νησί Ιταλικά στρατεύματα χωρίς τη συγκατάθεση και πάλι της Ελληνικής Κυβέρνησης.
Το νησί μεταβλήθηκε σε βάση ανεφοδιασμού των συμμάχων. Ο χώρος του σημερινού αεροδρομίου χρησιμοποιήθηκε για αεροπορική βάση με υπόστεγα για αερόπλοια και εγκαταστάσεις ανεφοδιασμού. Σειρές συρματοπλέγματα, από την Κερκυραϊκή ακτή μέχρι την Ηπειρωτική, προφύλαγαν το λιμάνι από τις επιθέσεις εχθρικών υποβρυχίων. Δύο αερόπλοια τύπου Ζέππελιν (Νταρλάντ και Καμπανία) συνέδεαν την Κέρκυρα με τη Θεσσαλονίκη δύο φορές την εβδομάδα. Όταν ένα από αυτά ερχόμενο πλησίαζε στη Λευκίμμη, άφηνε ελεύθερα ταχυδρομικά περιστέρια που έρχονταν σε περιστερώνες κοντά στις εγκαταστάσεις ειδοποιώντας έτσι για την επικείμενη άφιξη.
Γάλλοι Αλπίνοι
Ο Γαλλικός στρατός εγκαταστάθηκε στο Παλαιό Φρούριο, ενώ ο Ιταλικός στο Νέο. Στρατιωτικές εγκαταστάσεις δημιουργήθηκαν στο Σπαρτίλλα και στο Μπαρμπάτι. Οι δύο θέσεις συνδέονταν με εναέριο βαγόνι, κάτι το πρωτοφανές για την εποχή.
Οι Σύμμαχοι παρά τις υποσχέσεις επενέβησαν και στη διοίκηση του νησιού, ελέγχοντας και καθοδηγώντας τη Νομαρχία, το Δημαρχείο, την Αστυνομία και όλες τις υπηρεσίες. Πολλοί Κερκυραίοι αντιβενιζελικοί εκτοπίστηκαν ή φυλακίστηκαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το νησί μη μπορώντας να εργαστούν καν.
Η συμπεριφορά των Γάλλων στρατιωτών ήταν καλή προς τους Κερκυραίους, ιδιαίτερα μετά την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ. Όμως οι Ιταλοί έδειξαν συμπεριφορά κατακτητή. Προσπάθησαν με κάθε μέσο να προσεταιριστούν τον Κερκυραϊκό λαό, αλλά χωρίς επιτυχία. Θεωρούσαν την Κέρκυρα εθνικό τους χώρο, τακτική που εκφράστηκε και πάλι το 1923 και σε μεγάλο βαθμό, αλλά για τελευταία φορά, κατά την μαύρη περίοδο 1941-1943.
Οι συμμαχικές σημαίες υπεστάλησαν από τα Κερκυραϊκά φρούρια μόνο τον Ιούνιο του 1919, τον επόμενο χρόνο από τη λήξη του πολέμου. Οι Γάλλοι είχαν αποχωρήσει τα τέλη του 1918, αλλά οι Ιταλοί έφυγαν μόνο χάρι στη διεθνή αντίδραση που υπήρξε από τη συνεχή παραμονή τους εδώ.
Πηγή : Γιώργος Ζούμπος, "Η Φωνή των Αργυραδιτών, αρ. φ. 149, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2018, περιοδικό Exit, corfuhistory
facebook
twitter
google+
fb share