Ερημίτης ερήμην…

Ερημίτης ερήμην…

Του  Σωκράτη Τρύφωνα

Η πώληση του Ερημίτη είναι μια από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας. Έχει σημασία να ειπωθεί ότι ενώ οι εκποιήσεις δημόσιας περιουσίας και επιχειρήσεων στο όνομα της αποπληρωμής του χρέους έχουν αυξητική πορεία, έχει επίσης πολλαπλασιαστικά αυξητική πορεία και το ίδιο το χρέος!

Αυτό σημαίνει, σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, ότι η εκποίηση κερδοφόρων δημόσιων πόρων αποστέρησε στο ελληνικό δημόσιο την ικανότητα αποπληρωμής του χρέους με αποτέλεσμα να αυξάνεται αντί να μειώνεται. Υπάρχει φυσικά και η όλη διαδικασία αποτίμησης ή παραδοχής  του πραγματικού χρέους κάτι που ξεφεύγει για την ώρα από τους σκοπούς του παρόντος. Όσο δε αφορά την αξία πώλησης του ερημίτη (27 εκ. € δικαίωμα επιφανείας) είναι σχεδόν ισόποση με το ετήσιο πρόστιμο της χώρας μόνο για τις ανεξέλεγκτες χωματερές το οποίο ανέρχεται στα 25 εκ. € (71.193€/ημέρα). Το δε αντίτιμο παραχώρησης πλήρους κυριότητας της οικοδομήσιμης έκτασης, δηλ. το ποσό των 2 εκ € αντιστοιχεί στα πρόστιμα για τον παραπάνω λόγο, 28 ημερών (Ή στην υποσχόμενη από την ελληνική κυβέρνηση ετήσια επιχορήγηση της αρχιεπισκοπής της Βοστόνης)
Και ενώ είναι πραγματικά γελοίο το τι ποσοστό των χρεών αποπληρώνει μια τέτοια εκποίηση, αντιπαραβάλλεται το επιχείρημα ότι μια τέτοια κρατική ιδιοκτησία δεν είναι έτσι κι αλλιώς κερδοφόρα για το δημόσιο. Σε αυτό θα επανέλθουμε παρακάτω.

Το επικείμενο έργο παρουσιάζεται από τους επενδυτές ως κάτι μεγαλεπήβολο για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Το θέμα είναι ότι από τη μία ειδικά η συγκεκριμένη περιοχή δεν έχει καμία έλλειψη ανάπτυξης ιδιαίτερα στον τομέα που προτείνουν οι επενδυτές, από την άλλη δεν εισάγει κανένα «νέο παράδειγμα» στο τουριστικό μοντέλο της Κέρκυρας. Οι 190 πολυτελείς κλίνες δεν αποτελούν καμία σημαντική πρόσθετη αξία αναλογικά με το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, ούτε και ο (διαρκώς μεταβαλλόμενος) αριθμός των πολυτελών επαύλεων. Για αυτές δε, από τη στιγμή που πωλούνται σε ιδιώτες, δεν μπορούν να συγκαταλέγονται στο επιχείρημα ότι αποφέρουν κέρδος στην περιοχή.
Οι επενδυτές παρουσιάζουν διάφορα επιχειρήματα, ένα από αυτά οι μόνιμες θέσεις εργασίας, οι οποίες θα είναι 500. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε μια αναλογία εργαζομένων προς επισκέπτες μεγαλύτερη του 1/1 όταν ο παγκόσμιος μέσος όρος είναι 1/10.

Η οποιαδήποτε σύγκριση με το παράδειγμα του Costa Navarino είναι ιδιαίτερα ατυχής πέρα από κάποιες ομοιότητες ως προς τις δυσκολίες των επενδυτών. Παρ όλο που είναι συζητήσιμη η μυθοποίηση του παραπάνω παραδείγματος, αυτό είναι τελείως διαφορετικό πρώτον γιατί την εποχή που έγινε στη συγκεκριμένη περιοχή εισήγαγε ένα πραγματικά νέο μοντέλο και δεύτερον δημιούργησε και ενθάρρυνε παράλληλες οικονομίες κλίμακας στην περιοχή. Κανένας από τους δυο παραπάνω λόγους δεν ισχύει για την εν λόγω επένδυση στην Κέρκυρα.

Τα «πικρά δάκρυα της Γκρέτα φον Τούνμπεργκ» και ο βιοκλιματικός σχεδιασμός.

Ο μισός πλανήτης ζει τη συγκίνηση της Γκρέτας Τούνμπεργκ για την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο ελάχιστη συζήτηση γίνεται για τα πραγματικά επιμέρους βήματα που πρέπει να γίνουν. Μία από τις σημαντικότερες ενεργοβόρες δραστηριότητες είναι η βιομηχανία του μπετόν, η οποία καταναλώνει το 20% της ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συγκεκριμένη επένδυση είναι ιδιαίτερα αδηφάγα σε μπετόν με ιδιαίτερα μεγάλη αναλογία κυβικών ανά επισκέπτη, τόσο για την υποστήριξη του πολυτελούς χαρακτήρα όσο και λόγω των αναγκών που επιβάλει η κλίση του εδάφους. Ο διαφημιζόμενος βιοκλιματικός σχεδιασμός που δημιουργεί κάποιους περιβαλλοντικούς εντυπωσιασμούς, δεν αντισταθμίζει:
• Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της τσιμεντοποίησης
• Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της υπερπόντιας μεταφοράς των επισκεπτών (ευκατάστατοι τουρίστες από την Αμερική)
• Το concept του κτισίματος επαύλεων προς πώληση για ίδια χρήση είναι από μόνο του περιβαλλοντοκτόνο όταν κατά μέσο όρο η κτίση τέτοιων κατοικιών είναι τουλάχιστον 5 ανά ιδιοκτήτη σε όλο τον πλανήτη κάτι που αποτελεί ένα «άεργο περιβαλλοντικό φορτίο»
• Η μαρίνα ελλιμενισμού των πολυτελών σκαφών καταστρέφει τη χλωρίδα της Ποσειδωνίας, βιότοπο εκατοντάδων ειδών και φίλτρο κατακράτησης διοξειδίου του άνθρακα, για την εξυπηρέτηση ενός τρόπου μετακίνησης με το μεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα ανά επιβάτη σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο τρόπο μεταφοράς.

Η «αποδοτικότητα» του φυσικού κάλους
Το επιχείρημα της εκποίησης φυσικών περιοχών οι οποίες δεν αποδίδουν οικονομικά είναι έωλο γιατί ότι έχει να κάνει με την τουριστική δραστηριότητα στηρίζεται στην προσέλκυση λόγω του φυσικού κάλους η οποία λειτουργεί μόνο από τη δυνατότητα της δημόσιας προσβασιμότητας και όχι λόγω του άμεσου οικονομικού κέρδους (ιδιαίτερα από τη στιγμή που αυτό είναι αμφισβητούμενο). Αποδεδειγμένα, η ιδιωτικοποίηση των περιοχών φυσικού κάλους προσφέρει κερδοφορία στους ιδιοκτήτες τους αλλά μειώνει την κερδοφορία τόσο την άμεση και έμμεση της πολιτείας αλλά και αυτής που διαχέεται και διαμοιράζεται στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο από την οριζόντια διασπορά της οικονομικής δραστηριότητας και όχι από τη συγκεντρωτική καθετοποίησή της.
Οι επενδύσεις τέτοιου είδους δεν παράγουν κανενός είδους προστιθέμενη αξία. Τη στιγμή που οι τάσεις στις βιώσιμες επενδύσεις είναι είτε ήπιας παρέμβασης είτε σε τεχνολογίες αιχμής, το συγκεκριμένο έργο δεν ανταποκρίνεται σε τίποτα από τα παραπάνω. Και φυσικά τίθεται και το ζήτημα της οικονομικής ιδιοποίησης κάτι που μπορεί να εξεταστεί στη βάση οριζόντιων μορφών οικονομικής δραστηριότητας και ανάπτυξης.

Η κυρίαρχη βιομηχανία του τουρισμού στην Κέρκυρα, με ιδιαίτερη συμμετοχή στο ΑΕΠ της χώρας, έχει αρχίσει να δείχνει σημάδια «Ολλανδικής ασθένειας», δεν εξετάστηκε ποτέ σε επίπεδο μιας στρατηγικής μελέτης από τους εμπλεκόμενους φορείς, ακολούθησε ιστορικά και συνεχίζει να είναι ουραγός και εκτελεστής των επιλογών των μεγάλων παικτών της τουριστικής οικονομίας χωρίς να προτάξει ποτέ μια δική της θέση και άποψη. Αν δεν το κάνει έστω και τώρα πότε;

Σωκράτης Τρύφωνας
Μέλος του Δ.Σ. «Ερημίτη πλους», δημ. Σύμβουλος Δήμου Β. Κέρκυρας

Πηγές: World Economic Forum, Forbes, WWF, WIRED, Uneven Earth