«Οι ευρωπαϊκές πολιτικές συνεχίζουν να σκοτώνουν ανθρώπους στη θάλασσα»

«Οι ευρωπαϊκές πολιτικές συνεχίζουν να σκοτώνουν ανθρώπους στη θάλασσα»

Έναν χρόνο μετά την απόφαση της Ιταλίας να κλείσει τα λιμάνια της για τα σκάφη των ανθρωπιστικών οργανώσεων και την πρώτη πολιτική αντιπαράθεση σχετικά με την τύχη των ανθρώπων που διασώζονται στην κεντρική Μεσόγειο, τουλάχιστον 1.151 ευάλωτοι άντρες, γυναίκες και παιδιά έχουν πεθάνει, ενώ περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έχουν επιστρέψει αναγκαστικά στη Λιβύη, όπου το μαρτύριό τους συνεχίζεται χωρίς λόγο. Οι θάνατοι αυτοί, που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αποκαλύπτουν το ανθρώπινο κόστος των απερίσκεπτων ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών, όπως αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η SOS MEDITERRANEE.


«Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια θα απαντήσει με τον χειρότερο τρόπο στην ανθρωπιστική κρίση στη Μεσόγειο και τη Λιβύη» λέει η Ανεμαρί Λόοφ, Υπεύθυνη Προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Έναν χρόνο πριν, απευθύναμε έκκληση στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να βάλουν τις ζωές των ανθρώπων πάνω από τις πολιτικές σκοπιμότητες. Ζητήσαμε να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με ανθρωπιστικό τρόπο και να πάψουν να θυσιάζουν την αξιοπρέπεια των ευάλωτων ανθρώπων στη θάλασσα στον βωμό του πολιτικού κέρδους. Παρ’ όλα αυτά, έναν χρόνο μετά, η ευρωπαϊκή απάντηση ήταν η χειρότερη δυνατή.»

Αντιπαραθέσεις στη θάλασσα: Η νέα «κανονικότητα»

Από τότε που απαγορεύτηκε η είσοδος στα ιταλικά λιμάνια πριν από έναν χρόνο στο σκάφος έρευνας και διάσωσης Aquarius, με το οποίο επιχειρεί η οργάνωση SOS MEDITERRANEE σε συνεργασία με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, οι αντιπαραθέσεις στην κεντρική Μεσόγειο έχουν γίνει η νέα «κανονικότητα», καθώς έχουν τεκμηριωθεί δημοσίως πάνω από 18 συμβάντα. Επιπλέον, συνολικά 2.443 ευάλωτοι άνθρωποι βρέθηκαν αβοήθητοι στη θάλασσα για 140 ημέρες, πάνω από τέσσερις μήνες, ενώ οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συζητούσαν για το μέλλον τους.

Η ποινικοποίηση της διάσωσης ανθρώπων στη θάλασσα δεν επηρεάζει μόνο τα σκάφη των ανθρωπιστικών οργανώσεων, αλλά υπονομεύει την ίδια την αρχή της παροχής βοήθειας σε ανθρώπους που κινδυνεύουν στη θάλασσα. Όχι μόνο τα εμπορικά αλλά και τα πολεμικά πλοία είναι όλο και πιο απρόθυμα να βοηθήσουν όσους κινδυνεύουν, εξαιτίας του μεγάλου κινδύνου να τους απαγορευτεί η είσοδος σε κάποιο ασφαλές λιμάνι για να αποβιβαστούν οι διασωθέντες. Τα εμπορικά πλοία που πραγματοποιούν διασώσεις βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, καθώς πρέπει να διακινδυνεύσουν μια αντιπαράθεση ή να επιστρέψουν τους ευάλωτους ανθρώπους στη Λιβύη κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.

«Πριν από έναν χρόνο προειδοποιήσαμε ότι οι επικίνδυνες και απάνθρωπες πολιτικές αντιπαραθέσεις στη θάλασσα δεν πρέπει να δημιουργήσουν προηγούμενο. Ωστόσο, αυτό ακριβώς συνέβη» λέει ο Σαμ Τέρνερ, Επικεφαλής Αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τη Λιβύη και τη Μεσόγειο. «Σήμερα, καθώς συνεχίζονται οι μάχες στην Τρίπολη, αυτό το πολιτικό αδιέξοδο και η αδυναμία των ευρωπαϊκών χωρών να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα τις ανθρώπινες ζωές σοκάρουν ακόμη περισσότερο.»

Απωθήσεις και επιστροφή σε έναν κύκλο βίας

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιχειρούν να διαφύγουν από τη Λιβύη διασχίζοντας τη θάλασσα με επικίνδυνα πλεούμενα: μόνο τις τελευταίες έξι εβδομάδες ξεπέρασαν τους 3.800. Παρόλο που η Ύπατη Αρμοστεία και άλλες οργανώσεις, όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, έχουν ζητήσει την απομάκρυνση των προσφύγων και των μεταναστών από τη Λιβύη για ανθρωπιστικούς λόγους αφότου ξεκίνησαν οι συγκρούσεις στην Τρίπολη, στην πραγματικότητα για κάθε έναν που απομακρύνεται ή μετεγκαθίσταται φέτος, υπερδιπλάσιοι επιστρέφουν αναγκαστικά στη Λιβύη από τη λιβυκή ακτοφυλακή. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υποστηρίζουν αυτές τις επιστροφές, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά τον κύκλο εκμετάλλευσης, βασανιστηρίων, σεξουαλικής βίας και αυθαίρετης κράτησης που υφίστανται αυτοί οι άνθρωποι στη Λιβύη.

«Η απουσία σκαφών ανθρωπιστικών οργανώσεων στην κεντρική Μεσόγειο αυτή την περίοδο καταρρίπτει το αβάσιμο επιχείρημα του «παράγοντα έλξης»» λέει ο Φρεντερίκ Πενάρ, Διευθυντής Προγραμμάτων της SOS MEDITERRANEE. «Η πραγματικότητα είναι ότι παρόλο που τα σκάφη ανθρωπιστικών οργανώσεων στη θάλασσα μειώνονται διαρκώς, οι άνθρωποι που δεν έχουν άλλες επιλογές συνεχίζουν να επιχειρούν αυτό το θανάσιμο θαλάσσιο πέρασμα παρά τους κινδύνους. Η μόνη διαφορά τώρα είναι ότι οι πιθανότητες να πεθάνουν είναι σχεδόν τετραπλάσιες συγκριτικά με πέρυσι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM).»

Ένα χρόνο μετά την πρώτη αντιπαράθεση στη θάλασσα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και η SOS MEDITERRANEE κάνουν έκκληση ξανά σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

Να δημιουργήσουν επειγόντως έναν επαρκή μηχανισμό προληπτικής έρευνας και διάσωσης που να περιλαμβάνει έναν αποτελεσματικό συντονιστικό φορέα στη Μεσόγειο, ώστε να αποφευχθούν οι άσκοπες απώλειες ζωών.
Να σταματήσουν τις κυρώσεις σε βάρος των ΜΚΟ που προσπαθούν να προσφέρουν βοήθεια και να σώσουν ανθρώπινες ζωές ελλείψει ενός τέτοιου μηχανισμού.

Να πάψουν να παρέχουν πολιτική και υλική υποστήριξη στο σύστημα αναγκαστικών επιστροφών των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών στη Λιβύη, όπου τίθενται σε αυθαίρετη κράτηση κάτω από απάνθρωπες συνθήκες.
Να καθιερώσουν βιώσιμους, αξιόπιστους και προβλέψιμους μηχανισμούς αποβίβασης σε ασφαλή λιμάνια όπου οι διασωθέντες θα έχουν ανθρώπινη μεταχείριση, θα τους παρέχονται οι κατάλληλες υπηρεσίες και θα μπορούν να ζητήσουν άσυλο.


Από την ιστοσελίδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα