Στις 18/06/1943 ιδρύονται τα Τάγματα Ασφαλείας: Όψεις και χαρακτηριστικά των εγκληματικών οργανώσεων της δεκαετίας του ΄40

Στις 18/06/1943 ιδρύονται τα Τάγματα Ασφαλείας: Όψεις και χαρακτηριστικά των εγκληματικών οργανώσεων της δεκαετίας του ΄40

Στην κεντρική φωτογραφία ο Ράλλης (δεξιά) και ο Τσολάκογλου (με την σημαία) ορκίζουν ταγματασφαλίτες

Στις 18/06/1943 ιδρύονται τα Τάγματα Ασφαλείας. Σκοπός τους ήταν η βίαιη καταστολή του ένοπλου λαϊκού κινήματος, που φούντωνε μέσα στη φωτιά του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.

Εμπνευστές και πρωταγωνιστές στη συγκρότηση των Ταγμάτων Ασφαλείαςήταν οι στρατηγοί Θ. Πάγκαλος και Στ. Γονατάς, ο επιχειρηματίας εκπρόσωπος της Ζήμενς στην Ελλάδακαι υπεύθυνος της γερμανικής ραδιοφωνίας στην Αθήνα Ι. Βουλπιώτης, κ.ά. Τα Τάγματα Ασφαλείας στελεχώθηκαν από κάθε είδους αντικομμουνιστές, βασιλόφρονες, ανθρώπους του υποκόσμου, αλλά και με αξιωματικούς από το βενιζελικό χώρο και τον ΕΔΕΣ Αθήνας. Ταυτόχρονα, την ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας επικρότησαν και ηγετικά στελέχη αστικών κομμάτων, όπως ο Θεμ. Σοφούλης.

Η παρακάτω έκθεση των αμερικανικών υπηρεσιών κατασκοπίας στην Ελλάδα (14 Ιούλη 1944), είναι χαρακτηριστική για τη σχέση σειράς αστικών πολιτικών δυνάμεων με τα Τάγματα Ασφαλείας, όπου αναφέρεται:

«…έχουν ενωθεί με μόνο σκοπό να χτυπήσουν το ΕΑΜ. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι είτε έχουν μείνει άπραγοι για πολύ καιρό…(αυτό ισχύει για τους παλαιούς πολιτικούς), είτε ενεργοποιήθηκαν πουλώντας τη χώρα στους Γερμανούς (…) προφανώς συμφώνησαν πως ο Ράλλης θα έπρεπε να σχηματίσει κυβέρνηση και να συγκροτήσει τα Τάγματα Ασφαλείας (…) με τη βοήθεια των παλαιών πολιτικών, δημιουργήθηκαν τα Τάγματα Ασφαλείας (…) Οργανώσεις με ονόματα που ακούγονταν πατριωτικά (…) άρχισαν να σχηματίζουν επιθετικές ομάδες σε συνεργασία με τους ναζί. Αυτά τα στρατεύματα απαρτίζονται από κακούργους και άνεργους νέους και παίρνουν μέρος σε επιδρομές που οργανώνονται από την Γκεστάπο και τα Ες Ες εναντίον του ΕΑΜ. (…) Στα μέλη μερικών από αυτές τις οργανώσεις έχουν πει να μην κάνουν πολλές ερωτήσεις για την πολιτική που ακολουθείται. (…) Είναι “υψηλή πολιτική”, λένε.»

Γερμανοτσολιάδες και δοσίλογοι επί το έργον

Ο Ράλλης βρήκε πρόθυμους τους Γερμανούς, που αντιλήφθηκαν πως η ένοπλη συνεργασία με τους Έλληνες θα υποδαύλιζε τον ενδοελληνικό διχασμό και θα βοηθούσε –όπως δήλωσε ο Στρατιωτικός Διοικητής για την περιοχή της Βαλκανικής, πτέραρχος Αλεξάντερ Λαιρ – να «εξοικονομηθεί πολύτιμο γερμανικό αίμα». Έτσι, τα Τάγματα Ασφαλείας θεωρήθηκαν «πολιτικό μέτρο στο πλαίσιο του αντικομμουνιστικού αγώνα – για τον οποίο το αντικομουνιστικό τμήμα του ελληνικού πληθυσμού θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί πλήρως, για να εκδηλωθεί ξεκάθαρα και να ωθείται σε ανοιχτή έχθρα προς τον κομουνισμό». Από τα τέλη του 1943, τα Τάγματα Ασφαλείας συμμετέχουν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των κομμουνιστών αντιστασιακών στις πόλεις και την ύπαιθρο και πραγματοποιούν εκτελέσεις με δική τους πρωτοβουλία. Τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ράλλη για τη συγκρότηση ένοπλων Ταγμάτων Ευζώνων συνέδραμαν διάφοροι αντικομμουνιστικοί κύκλοι, πολιτικοί παράγοντες και αξιωματικοί.

Εκτός από τα Τάγματα, έδρασαν στην κατεχόμενη Ελλάδα διάφορες δοσιλογικές ομάδες, όπως ο γερμανοντυμένος Εθνικός Ελληνικός Στρατός (ΕΕΣ) με διοικητή τον συνταγματάρχη Γεώργιο Πούλο και οι ομάδες των Βήχου, Σούμπερτ και Δάγκουλα στην Μακεδονία, οι οποίες ανέλαβαν καθήκοντα ανάλογα με αυτά των Ταγμάτων Ασφαλείας στη βόρεια Ελλάδα, αλλά δρούσαν ανεξάρτητα και συνδέονταν απευθείας με αξιωματικούς των Ες-Ες. Κατά τη διάρκεια της δράσης τους, διέπραξαν σωρεία φρικτών εγκλημάτων σε βάρος του άμαχου ελληνικού πληθυσμού, όπως στα Γιαννιτσά και στον Χορτιάτη τον Σεπτέμβριο του 1944, ενώ επιδίδονταν σε λεηλασίες και ληστείες κινητής και ακίνητης περιουσίας. Σημαντικές βάσεις ένοπλων συνεργατών υπήρξαν η νότια Πελοπόννησος, η Εύβοια και η Δυτική Μακεδονία. Συνολικά, οι έρευνες υπολογίζουν ότι πάνω από 20.000 ένοπλοι στελέχωσαν τις διάφορες ομάδες που συνεργάστηκαν με τα κατοχικά στρατεύματα.

Η Ελλάδα υπήρξε μεγάλη εξαίρεση στη διαχείριση του φαινομένου μετά το 1945. Στην μεταπολεμική εποχή, εξαιτίας της αντικομμουνιστικής κατεύθυνσης των κρατικών θεσμών την περίοδο του Εμφυλίου αλλά και πολλές δεκαετίες αργότερα, έγιναν ελάχιστες δίκες και ακόμα λιγότερες καταδίκες συνεργατών, ενώ η ένοπλη συνεργασία όχι μόνο δεν επέσυρε καμία κύρωση αλλά σε πολλές περιπτώσεις αναγνωρίστηκε ως «εθνική δράση».