Ο Τουρισμός, η ανάπτυξη και άλλα ηχηρά παρόμοια

Ο Τουρισμός, η ανάπτυξη και άλλα ηχηρά παρόμοια


«Σταθερή γραμμή των ιμπεριαλιστών είναι η διατήρηση ενός εκβιαστικού, οικονομικού καθεστώτος που τους επιτρέπει την ασυδοσία και τους αποδίδει κέρδη. Ο πιο σίγουρος τρόπος για αυτήν την διατήρηση είναι το χάρισμα του εθνικού μας πλούτου στους ξένους και η οικονομική και πολιτική ηγεμονία των ξένων στον τόπο μας. Τα επιχειρήματα τους είναι η στενότητα ντόπιων κεφαλαίων και αναγκαία συμπεράσματα η ανεξέλεγκτη αποδοχή των ξένων κεφαλαίων. Και είναι βέβαια πολύ διαφορετικό αυτό από την οικονομική συμβολή του ξένου παράγοντα, για την παραγωγή του έργου της ανοικοδόμησης που όταν δεν αποβλέπει σε πολιτική καθυπόταξης και αποικιακή εκμετάλλευση είναι οικονομικά απαραίτητη και συνεπώς ευπρόσδεκτη»

Αθήνα 30 Μαΐου 1947

Πρόλογος του καθηγητή Πρύτανη του Πολυτεχνείου Ν. ΚΙΤΣΙΚΗ στο βιβλίο του Δ.Μπάτση «Η ΒΑΡΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»



ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Σύμφωνα με την Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια, τουρισμός είναι είδος ενεργητικής ανάπαυσης σε ελεύθερο χρόνο. Σύμφωνα με την συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τον τουρισμό που έγινε το 1963 στη Ρώμη, τουρισμός ορίζεται η δραστηριότητα κάθε ατόμου που μετακινείται, ταξιδεύει σε άλλη χώρα για περισσότερο από 24 ώρες. Ορισμό που τον αποδέχτηκε και η Διεθνής Ένωση Τουριστικών Οργανισμών.

Όπως και να’ χει ο τουρισμός αποτελεί οργανικό κομμάτι της υγιεινής και της φυσικής αγωγής και μέσο πνευματικής, πολιτιστικής και κοινωνικής ανάπτυξης της προσωπικότητας.  Και φυσικά προϋποθέτει ελεύθερο χρόνο. Στους προηγούμενους αιώνες τα ταξίδια αναψυχής και ο τουρισμός ήταν αποκλειστικά προνόμιο των κυρίαρχων τάξεων, αφού τα πλατιά λαϊκά στρώματα δούλευαν από το πρωί μέχρι το βράδυ και ο ελεύθερος χρόνος ήταν ανύπαρκτος. Μόνο μετά από πολύχρονους αγώνες και κάτω από την πίεση του εργατικού, λαϊκού και κομμουνιστικού κινήματος για τη μείωση των ωρών εργασίας και μόνο μέσα στον 20ο αι. θεσμοθετήθηκε η έννοια του ελεύθερου χρόνου, κατοχυρώθηκε το δικαίωμα της ετήσιας άδειας και φυσικά προέκυψε και η ανάγκη διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου. Παράλληλα η βελτίωση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (τραίνο, αεροπλάνο, πλοίο, αυτοκίνητο) μείωσε δραστικά το χρόνο μετάβασης από έναν τόπο σε άλλον, οι αποστάσεις εκμηδενίστηκαν και σε συνδυασμό με την εύκολη πρόσβαση των πλατειών λαϊκών στρωμάτων σε αυτά δημιουργήθηκαν νέες προϋποθέσεις. Από το 1950 και μετά ο τουρισμός αρχίζει να αναπτύσσεται ραγδαία και αρχίζει να αποτελεί πλέον έναν υπολογίσιμο τομέα της οικονομίας για τις χώρες υποδοχής.

Η λέξη τουρισμός, εμφανίζεται το 19ο αι. και προέρχεται από  την αγγλική και γαλλική λέξη  tour. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι ταξίδευαν για εμπορικούς, θρησκευτικούς ή πολιτιστικούς λόγους. Το Μεσαίωνα τα πιο πολλά ταξίδια  γίνονται για θρησκευτικούς λόγους (Άγιοι Τόποι-Ιερουσαλήμ, Βατικανό, Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα (Ισπανία) και ιαματικές θεραπείες. Στα τέλη του 18ου αι. ο Γκαίτε είχε πει ότι «ο καλύτερος τρόπος για να παιδευθεί ένας έξυπνος άνθρωπος είναι να ταξιδεύει». Είναι η εποχή που οι νέοι ευγενείς έχουν αρχίσει να φεύγουν για μεγάλα ταξίδια για ένα χρόνο ή και περισσότερο, το λεγόμενο (Grand Tour) με σκοπό να αποκομίσουν καινούργιες εμπειρίες να γνωρίσουν άλλους λαούς και πολιτισμούς. Το 19ο αι. σημειώνεται μια μεγάλη αύξηση των ταξιδιωτών. Η εμφάνιση του σιδηροδρόμου και η ναυπήγηση του ατμόπλοιου βοήθησαν πολύ σ’ αυτό. Στις αρχές του 19ου αι εμφανίζονται στη Γερμανία οι πρώτοι αμιγείς ταξιδιωτικοί οδηγοί. Ο εκδότης Κάρλ Μπέντεκερ δημοσιεύει το 1828 τον οδηγό με τίτλο «Ταξίδι κατά μήκος του Ρήνου από το Μάιντς μέχρι την Κολωνία. Εγχειρίδιο για μικρές αποδράσεις» Άλλος ένας οδηγός της ίδιας σειράς είχε τίτλο «Γερμανία και Αυστριακή Αυτοκρατορία». Στο πλαίσιο αυτό του(Grand Tour) πολλοί γνωστοί ποιητές, συγγραφείς ,πολιτικοί θα επισκεφθούν και την Ελλάδα πριν και μετά την Επανάσταση του 1821. Ο Λαμαρτίνος, ο Λόρδος Βύρωνας, ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Γκουστάβ Φλωμπέρ κ.α. Το 1841 εμφανίζεται και το πρώτο τουριστικό πρακτορείο στην Αγγλία από τον Τόμας Κούκ. Φυσικά τα ταξίδια ,παραμένουν ακόμα προνόμιο των εύπορων τάξεων. Μετά τον Β’Π. Πόλεμο όμως η ανάπτυξη του τουρισμού θα είναι αλματώδης. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πολιτική και οικονομική σταθερότητα στις ανεπτυγμένες χώρες, στην ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους πρόνοιας (Κατοχύρωση δικαιώματος ετήσιας άδειας, προγράμματα κοινωνικού τουρισμού κ.α.) και στην ανάπτυξη των Μ.Μ.Μ(Μέσων Μαζικής Μεταφοράς).Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ) από το 1952 ως το 2005 ο αριθμός των διεθνών τουριστικών αφίξεων έφτασε από τα 25 εκατ., στα 806 εκατ. Το 2006 οι παγκόσμιες τουριστικές αφίξεις φτάνουν τα 842 εκατ. ενώ το 2008 φτάνουν τα 924 εκατ. Σήμερα υπολογίζεται ότι πάνω από 1 δις. τουρίστες ταξιδεύουν κάθε χρόνο κάπου στον κόσμο και η τουριστική βιομηχανία έχει έσοδα περίπου 1 τρις.δολ. ετησίως

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ

Στην πατρίδα μας ο τουρισμός κάνει τα πρώτα του βήματα μετά το 1950 και κυρίως τη δεκαετία του ’60 και μετά. Αναπτύσσεται άναρχα χωρίς κανένα σχεδιασμό, χωρίς μελέτη, εις βάρος της γεωργικής και βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας, αδιαφορώντας για την προστασία των τουριστικών πόρων, του περιβάλλοντος ή τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής δηλ. πολύ απλά πόσους τουρίστες μπορεί να «σηκώσει» μια περιοχή. Μοναδικός στόχος ήταν αποκλειστικά το εύκολο κέρδος. Από την αρχή ο τουρισμός αποτέλεσε πηγή κέρδους για το μεγάλο κεφάλαιο ξένο και ντόπιο και μέσο εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Σταδιακά πληθυσμοί ολόκληροι στις περιοχές που αναπτύσσονταν τουριστικά, εγκατέλειπαν τις παραδοσιακές τους παραγωγικές ασχολίες (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία κ.α),τα παιδιά τους εγκατέλειπαν το σχολείο (π.χ. Ιόνια νησιά, Κυκλάδες) για να ασχοληθούν με τον τουρισμό. Η είσοδος της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ, αργότερα Ε.Ε και η 35 χρονη παραμονή μας σ’ αυτήν χειροτέρεψε ακόμη πιο πολύ τα πράγματα και έχει συμβάλει αποφασιστικά και σχεδιασμένα στη διάλυση του παραγωγικού ιστού της χώρας (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, ελαφρά βιομηχανία κ.λ.π.).Το 1956 επισκέπτονται τη χώρα μας 200.000 τουρίστες και οι εισπράξεις φτάνουν τις 31.218 δολάρια. Το 1962 θα επισκεφθούν τη χώρα μας 507.924 τουρίστες και οι εισπράξεις θα φτάσουν τα 76.000 δολάρια (Περιοδικό ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ αρ.7 Ιούλιος 1963) Το 1961 η χώρα μας διαθέτει 1873 ξενοδοχεία και 57.022 κρεβάτια συνολικά. Το 1971 η χώρα μας θα διαθέτει 2.505 ξενοδοχειακές μονάδες και 135.377 κρεβάτια συνολικά. Το 1981 η χώρα μας διαθέτει 4.105 ξενοδοχειακές μονάδες και 286.020 τουριστικές κλίνες (ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Γιάννη   Τσαλουχίδη).Το 2015 σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο η χώρα μας διαθέτει 9.757 ξενοδοχειακές μονάδες και 784.315 κρεβάτια. Όταν η χώρα μας εντάχθηκε στην ΕΟΚ το 1979 ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, δάση) συμμετείχε κατά 17% στο σχηματισμό του ΑΕΠ και εξασφάλιζε δουλειά στο 27,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Το 1981 υπήρχαν στη χώρα μας 993.000 αγροτικά νοικοκυριά. Σήμερα μετά 35 χρόνια παραμονής στην Ε.Ε. περίπου 250.000 αγροτικά νοικοκυριά έχουν εγκαταλείψει την αγροτική δραστηριότητα, ο πρωτογενής τομέας συμμετέχει πλέον μόνο κατά 2,5% στο σχηματισμό του ΑΕΠ ενώ εξασφαλίζει πλέον δουλειά στο 9,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού (ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Σήφης Σταυρίδης Γενάρης 2014)

.Με βάση τα στατιστικά στοιχεία της ίδιας της ΕΣΥΕ το 1981 η χώρα μας υπερκάλυπτε τις ανάγκες της σε σιτηρά, ζάχαρη, χοιρινό, πρόβειο και κρέας πουλερικών, σε ψάρια, κηπευτικά, φρούτα και βαμβάκι ενώ έδινε κάποια προοπτική στη μεταποιητική βιομηχανία (κλωστοϋφαντουργία, καπνοβιομηχανία, κονσερβοποιία, βιομηχανία ζάχαρης κλπ).Σήμερα στην πιο προικισμένη από πλευράς κλιματολογικών συνθηκών χώρα της Ε.Ε εισάγει τα πάντα και με ανάπτυγμα ακτών γύρω στα 13.500 χλμ εισάγει ακόμα και ψάρια !!! (ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Σήφης Σταυρίδης Γενάρης 2014)

Ο ΙΟΒΕ σε έκθεση του (Σεπτ.2012) (UNFOLLOW Tεύχος 31 Ιούλιος 2014) υπογραμμίζει ότι η συνολική επίδραση του τουρισμού ανέρχεται στο 15,1% του ΑΕΠ ενώ η άμεση και έμμεση απασχόληση στον κλάδο το 2010 ανερχόταν σε 446.000 άτομα (9% των απασχολούμενων).Το 2014 η συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ ήταν 20% κάλυψε πάνω από το 20% της απασχόλησης και απέφερε πάνω από 13 δις ευρώ (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 12 Οκτ.2014) ενώ σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας Μckinsey «Τουριστικός Στρατηγικός Σχεδιασμός 2021» στα επόμενα 10 χρόνια ο τουρισμός θα αποτελεί το 35% με 38% του ΑΕΠ με συνεισφορά σε ετήσια βάση 41-44 δις ευρώ (Αγγελιοφόρος της Κυριακής 17 Νοεμ.2013). Γίνεται κατανοητό ότι όσο θα συνεχίζεται η αποβιομηχάνιση της χώρας, όσο θα συρρικνώνεται η αγροτιά μας, η αλιεία μας, η κτηνοτροφία μας, όλο και περισσότερο αναπόφευκτα θα αυξάνεται η σημασία του τουρισμού και η συμμετοχή του στο ΑΕΠ.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ

Και μπορεί ο τουρισμός να σπάει κάθε χρόνο καινούργια ρεκόρ σε αφίξεις, αν πιστέψουμε τα νούμερα που μας παρουσιάζουν κάθε χρόνο οι αρμόδιοι. Έτσι σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ (Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων) οι αφίξεις το 2014 έφτασαν περίπου τα 17 εκατ.,  το 2015 άγγιξαν τα 23 εκατ., το 2017 έφτασαν τα 27 εκατ. και το 2018 ξεπέρασαν τα 30 εκατ.ενώ τα έσοδα το 2013 ανήλθαν στα 11,7 δις ευρώ,  το 2014 ανήλθαν στα 13 δις ευρώ,το 2017 ξεπέρασαν τα 14 δις ενώ το 2018 σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος ξεπέρασαν τα 16 δις νούμερο ρεκόρ. Όμως αυτήν η «βαριά βιομηχανία» όπως αρέσει σε διάφορους αρμόδιους να τη λένε, χτίζεται πάνω στις πλάτες των χιλιάδων εργαζομένων που εργάζονται σε μεσαιωνικές συνθήκες, σε συνθήκες γαλέρας, με τριτοκοσμικά μεροκάματα,πάνω στην πλήρη διάλυση ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων και με μισθούς πείνας. Η κατάπτυστη κλαδική σύμβαση που υπογράφτηκε το Δεκεμ. του 2013 από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργατών Επισιτισμού και Υπαλλήλων Τουριστικών Επαγγελμάτων και την Ομοσπονδία Ξενοδόχων προέβλεπε για το 2014 μειωμένους κατά 15% τους μισθούς της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (ΣΣΕ) του 2012.Για το 2015 η σύμβαση προέβλεπε αύξηση 1% !!! αλλά συνδυαζόταν με αύξηση του εργάσιμου χρόνου στις 10 ώρες. Και ενώ λοιπόν τα έσοδα από τον τουρισμό, για το 2015 ανήλθαν στα 14,2 δις ευρώ δηλ. οι διάφοροι μεγαλοξενοδόχοι κέρδισαν τεράστια ποσά, στους εργαζόμενους «καταξοδεύτηκαν» και έδωσαν μόλις 1% αύξηση.

Υψηλά ποσοστά αδήλωτης μαύρης εργασίας, κακές συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων, ομαδικές απολύσεις και συνεχή αντικατάσταση του προσωπικού, δικαιώματα προηγούμενων ετών όπως ρεπό ,πληρωμένες υπερωρίες, είναι πλέον μακρινή ανάμνηση, απλήρωτοι εργαζόμενοι, μη εφαρμογή κλαδικών συμβάσεων, πλαστές συμβάσεις, εντατικοποίηση της εργασίας, καθυστέρηση στην καταβολή των δεδουλευμένων, εργοδοτική ασυδοσία, με αφορμή τον τουρισμό η Κυριακάτικη αργία στις τουριστικές περιοχές έχει χαθεί προ πολλού .Η εντατικοποίηση της εργασίας έχει σαν αποτέλεσμα λιποθυμίες εργαζομένων, συμπτώματα εξάντλησης και υπερκόπωσης, εργατικά ατυχήματα, πλημμελή μέτρα προστασίας, το επίδομα ανεργίας έχει μειωθεί και τώρα δίνεται μόνο για 3 μήνες αντί για 6 όπως πριν. Υπάρχει τεράστιος όγκος καταγγελιών από εργαζόμενους για μεσαιωνικές συνθήκες εργασίας στις πλέον τουριστικές περιοχές της χώρας (Κέρκυρα, Ζάκυνθο, Ρόδο, Σαντορίνη, Μύκονο, Κρήτη, Χαλκιδική) σύμφωνα με τους επιθεωρητές του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ).Η μαύρη αδήλωτη εργασία σταδιακά αντικαθίσταται από την ατελώς δηλωμένη εργασία ,πολλές φορές απλήρωτη. Παράλληλα έχουν κάνει την εμφάνιση τους, και οι εργαζόμενοι της μιας μέρας ή της μιας εβδομάδας που απασχολούνται όμως όλη τη σεζόν, κυρίως σε καταστήματα διασκέδασης. Προσλαμβάνονται το πρωί και απολύονται το βράδυ και φαίνονται για λίγες μέρες την εβδομάδα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οι απλήρωτοι εργαζόμενοι με καθυστερήσεις δεδουλευμένων που εισπράττουν κάποιο ποσό έναντι, αλλά συχνά τίποτα φτάνει το 1 εκατ.(Κερκυραική Άποψη Σάββατο 27 Αυγ.2016). Όμως οι εργαζόμενοι που υφίστανται την πλέον άγρια εκμετάλλευση είναι οι μαθητευόμενοι. Με βάση την κοινοτική οδηγία Μπολκεστάιν καθιερώθηκε η μαθητεία. Έτσι πολλά ξενοδοχεία γέμισαν με «εισαγόμενους» εργαζόμενους από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με μισθούς από 183 ευρώ έως 300 ευρώ υποτίθεται για πενθήμερο οχτάωρης πρακτικής άσκησης αλλά στην πραγματικότητα επταήμερο και δωδεκάωρο. Χωρίς ρεπό, χωρίς ασφάλιση και συντάξιμα ένσημα, παρά μόνο αν συμβεί κάποιο ατύχημα εν ώρα εργασίας. Οι ξενοδόχοι προσλαμβάνουν σε πολλές περιπτώσεις ανειδίκευτους εργαζομένους από τη Λετονία ,τη Λιθουανία, την Τσεχία κ.α. τους οποίους βαφτίζουν μαθητευόμενους. Οι υποτιθέμενες σχολές από τις οποίες προέρχονται, είναι κανονικά δουλεμπορικά γραφεία. Παρόλο που βάσει μιας κοινής υπουργικής απόφασης οι μαθητευόμενοι δεν μπορούν να είναι περισσότεροι από το 17% του προσωπικού αυτό δεν τηρείται σχεδόν ποτέ στην πράξη (UNFOLLOW Tεύχος 31 Ιούλιος 2014)

ΑΣΤΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΟΧΙΚΟΤΗΤΑ

Ο τουρισμός είναι ένα προϊόν που χαρακτηρίζεται από έντονη εποχικότητα και πολύ μεγάλη αστάθεια. Πόλεμοι, τρομοκρατικά χτυπήματα, πολιτική αστάθεια, οικονομικές κρίσεις, φυσικές καταστροφές, τουριστικές οδηγίες χωρών επηρεάζουν ή και ανακόπτουν το όποιο τουριστικό ρεύμα. Το 1985 η ταξιδιωτική οδηγία των ΗΠΑ του  Ρόναλντ  Ρέηγκαν, που χαρακτήριζε την πατρίδα μας επικίνδυνη και προέτρεπε τους Αμερικανούς πολίτες να μην την επισκέπτονται, ο πόλεμος του Κόλπου το 1991, ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, είχαν σαν αποτέλεσμα να μειωθεί το τουριστικό ρεύμα προς τη χώρα μας. Και είναι πρόσφατες ακόμα, οι απανωτές πτωχεύσεις τουλάχιστον 13 ρωσικών τουριστικών πρακτορείων το 2014 (SOLVEX Tour,Labirint, Intaer,South Cross κ.α) που άφησαν χιλιάδες Ρώσους τουρίστες ξεκρέμαστους στην Ελλάδα και ζημιές περίπου 7 εκατ. ευρώ στον Ελληνικό τουρισμό. Όσον αφορά την εποχικότητα σημειώνουμε μόνο ότι το 83% του συνόλου των εισπράξεων από τον τουρισμό στη χώρα μας γίνεται το πεντάμηνο  Μαΐου-Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό του ΣΕΤΕ του 2012 το 56% των διεθνών αφίξεων έγινε τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο, Σεπτέμβριο. Η τόσο μεγάλη εξάρτηση της χώρας μας από ένα τόσο ασταθές προϊόν όσο ο τουρισμός, χωρίς καμιά  παραγωγική βάση κάθε άλλο παρά πλεονέκτημα είναι και φυσικά η όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή του τουρισμού στο ΑΕΠ μάλλον θα έπρεπε να είναι λόγος σκέψης και προβληματισμού για τους αρμόδιους παρά χαράς.

ΑΝΙΣΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

Η σταθερά καλή πορεία του τουρισμού στη χώρα μας έχει ανοίξει την όρεξη σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους ντόπιους και ξένους. Εκτός από μεγαλοξενοδόχους  ενδιαφέρον δηλώνουν επίσης εφοπλιστές, τραπεζίτες, πετρελαιάδες με προορισμούς  all inclusive και όλα τα ευεργετήματα των  fast-track νόμων που θα κάνουν τους μεσαίους και τους μικρούς επιχειρηματίες του τουρισμού σταδιακά να εξαφανιστούν. Έτσι τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στη χώρα λυμαίνονται διάφοροι επιχειρηματικοί όμιλοι κοράκια, όπου επιδίδονται στην κατασκευή νέων πολυτελών μονάδων (Κέρκυρα, Παξούς ,Ιθάκη, Κεφαλονιά, Ζάκυνθο, Χαλκιδική, Αττική, Ηλεία, Μεσσηνία, Πόρτο Χέλι, Κρήτη, Σαντορίνη, Μήλο, Κέα, Ίο, Ρόδο κ.α.) Την περίοδο 2009-2013 άνοιξαν 914 νέα ξενοδοχεία, δυναμικότητας 63.392 κρεβατιών και έκλεισαν 613 μονάδες δυναμικότητας 34.480 κρεβατιών. Το 73% των μονάδων που άνοιξαν ανήκουν στις τρείς υψηλότερες κατηγορίες, ενώ από αυτά που έκλεισαν μόνο το 3% ανήκει σ’ αυτές. Τις τελευταίες δυο δεκαετίες παρατηρείται μια σταθερή αύξηση του ποσοστού των ξενοδοχείων τεσσάρων και πέντε αστέρων καθώς και του ποσοστού δωματίων και κρεβατιών που αυτά έχουν, ενώ αντίστοιχα παρατηρείται σταθερή μείωση στα αντίστοιχα μεγέθη των ξενοδοχείων ενός και δυο αστέρων. Σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο το 2009 η χώρα μας διέθετε 9.554 ξενοδοχειακές μονάδες και 726.546 κρεβάτια ενώ το 2015 διέθετε 9.757 ξενοδοχειακές μονάδες και 784.315 κρεβάτια και το 2018 διέθετε 9.873 ξενοδοχειακές μονάδες. Παρατηρείται μια τεράστια υπερσυγκέντρωση σε τέσσερις μόνο περιοχές της χώρας αφού τα μισά περίπου κρεβάτια από αυτά είναι συγκεντρωμένα στην Αττική, την Κρήτη, τα Δωδεκάνησα και το Ιόνιο. Είναι τόσο μεγάλη η ανισοκατανομή που π.χ μόνο τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη έχουν τόσα ξενοδοχεία και κρεβάτια όσα η Πελοπόννησος, η Ήπειρος, τα νησιά του Β. Αιγαίου ,η Θεσσαλία και η Θράκη μαζί. Το 2011 και το 2012 τα ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων που αποτελούν περίπου το 16,5% του συνόλου των ξενοδοχείων είχαν το 53% των κερδών. Το 2000 τα ξενοδοχεία πέντε αστέρων αποτελούσαν το 6% του ξενοδοχειακού δυναμικού ενώ το 2018 υπερτριπλασιάστηκαν και αποτελούν το 19,5% του συνόλου

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

Η ειδυλλιακή εικόνα που καλλιεργούν οι κυβερνήσεις και οι διάφοροι αρμόδιοι του τουρισμού είναι εντελώς ψεύτικη. Αν τα έσοδα από τον τουρισμό για το 2014 έφτασαν τα 13 δις ευρώ και το 2018 ξεπέρασαν τα 16 δις, τι κέρδισαν οι εργαζόμενοι στον τουριστικό κλάδο, που δουλεύουν με μισθούς πείνας, χωρίς ρεπό, ποια είναι η διάχυση και τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, όταν το 53% των κερδών το 2011 και το 2012 πήγε στα ξενοδοχεία τεσσάρων και πέντε αστέρων, όταν τα « all inclusive» τα γνωστά σε όλους μας βραχιολάκια δεν αφήνουν να διαρρεύσει ούτε 1 ευρώ προς τις τοπικές κοινωνίες. Και πιο είναι το κέρδος για τον ελληνικό λαό από τα 23 εκατ. τουρίστες το 2015,όταν σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΤΕΠ (Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων) το 2014 πάνω από το 75% των Ελλήνων πολιτών δεν έκαναν διακοπές. Όταν από το 2008 και μετά τα ταξίδια των Ελλήνων στο εξωτερικό έχουν μειωθεί κατά 52% περίπου, ενώ στο εσωτερικό κατά 45% (Στοιχεία μέχρι το 2014). Όταν την επταετία 2008-2014 υπήρξε 64% μείωση στις δαπάνες των Ελλήνων για διακοπές. Το 2008 ξοδεύτηκαν 3,1 δις ευρώ, ενώ το 2014, 1,1 δις ευρώ, δηλ. 2 δις ευρώ λιγότερα. Σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) «Εξέλιξη στα βασικά μεγέθη της Ελληνικής ξενοδοχίας το 2018» το 84% των διανυκτερεύσεων που έγιναν το 2018 αφορά ξένους τουρίστες, ενώ το 2016 το ποσοστό διανυκτερεύσεων των ξένων τουριστών ήταν 74%. Από την άλλη το ενώ το 2010 οι διανυκτερεύσεις που αφορούσαν έλληνες στα ξενοδοχεία ήταν 26% το 2017 το ποσοστό έπεσε στο 16%.

Τα τελευταία 10 χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία για την ξένη και ντόπια ολιγαρχία να «βάλει χέρι» σε όλο το δημόσιο πλούτο της χώρας και του λαού μας. Ότι δεν είχαν καταφέρει όλα τα προηγούμενα χρόνια, το πετυχαίνουν τώρα, μέσα στα χρόνια της κρίσης. Λιμάνια, αεροδρόμια, μαρίνες, τραίνα, δρόμοι, δάση, παραλίες, ακίνητα, περιοχές NATURA, ολόκληρα νησιά και περιοχές φιλέτα (π.χ. περιοχή Αφάντου-Ρόδος, Ερημίτης –Κέρκυρα κ.λ.π.),ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, νερό ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ξεπούλημα του δημοσίου πλούτου που γνώρισε μεταπολεμικά ο τόπος μας. Ήδη ο ΟΛΠ ξεπουλήθηκε στην Cosco. Ακόμα 10 λιμάνια της χώρας βρίσκονται στη σειρά για ξεπούλημα (Αλεξανδρούπολη, Βόλος, Ελευσίνα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο, Καβάλα, Κέρκυρα, Λαύριο, Πάτρα, Ραφήνα) Τα 14 αεροδρόμια Θες/νίκης, Χανίων, Καβάλας, Κέρκυρας, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου, Μυκόνου ,Σαντορίνης, Μυτιλήνης, Σάμου, Ρόδου, Κως, Σκιάθου, Ακτίου, τα πιο κερδοφόρα δηλ. με τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση πουλήθηκαν στη γερμανική Fraport-Slentel. Παρθένες περιοχές όπως ο Ερημίτης στην Κέρκυρα πουλήθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ στην NCH Capital. To νησάκι Οξιά  στο σύμπλεγμα των Εχινάδων στο Ιόνιο ενταγμένο στο πρόγραμμα NATURA 2000 πουλήθηκε στον εμίρη του Κατάρ,Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Τάνι (UNFOLLOW Tεύχος 32 Αύγουστος 2014).

Το 2013 η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ ψηφίζει το νόμο 4179/2013 για την «Ενίσχυση της τουριστικής επιχειρηματικότητας» με τον οποίο παραχωρούνται στους μεγαλοκαρχαρίες του τουρισμού δάση, παραλίες, προστατευμένες περιοχές ιδιαιτέρου φυσικού κάλους, αρχαιολογικοί και θρησκευτικοί χώροι και δίνεται η δυνατότητα εκμετάλλευσης τους μέχρι και 99 χρόνια!!!!!. Δίνεται η δυνατότητα ακόμα και σε περιοχές  NATURA η εγκατάσταση τουριστικών υποδομών που για δεκαετίες απαγορευόταν, όπως καταλύματα κ.λ.π. Στις 23 Ιουλίου 2014 ως συνέχεια του νόμου 4179/2013 ψηφίζεται από ΠΑΣΟΚ –ΝΔ στο Β’ Θερινό τμήμα της Βουλής ο νόμος για την «Απλούστευση διαδικασιών για την ενίσχυση της τουριστικής επιχειρηματικότητας, αναδιάρθρωση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και λοιπές διατάξεις».

Πρόσφατα κατατέθηκε στη Βουλή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το αναπτυξιακό Ν/Σ «Θεσμικό πλαίσιο για τη σύσταση καθεστώτων Ενισχύσεων Ιδιωτικών Επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική  ανάπτυξη της χώρας- Σύσταση Αναπτυξιακού Συμβουλίου και άλλες διατάξεις» όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται η δημιουργία μαρίνων, υδατοδρομίων, ίδρυση και επέκταση τουριστικών μονάδων, συνεδριακά κέντρα, γήπεδα γκολφ!!! χιονοδρομικά κέντρα. Για τη ντόπια ολιγαρχία και τα κόμματά της (ΣΥΡΙΖΑ,ΑΝΕΛ,ΝΔ,ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι) ανάπτυξη σημαίνει η άμεση υλοποίηση των εντολών της τρόικας-θεσμών και του ΔΝΤ το ξεπούλημα του Δημόσιου πλούτου, οι τριτοκοσμικές εργασιακές σχέσεις, οι μισθοί πείνας, δουλειά μέχρι τα βαθειά γεράματα. Σημαίνει διάλυση της Δημόσιας παιδείας, υγείας,, πρόνοιας. Η ανάπτυξη του τουρισμού γίνεται πάνω στις πλάτες χιλιάδων εργαζομένων, που εργάζονται με μισθούς πείνας γίνεται πάνω στην πλήρη διάλυση των ασφαλιστικών τους και εργασιακών τους δικαιωμάτων. Πραγματική ανάπτυξη για τον κόσμο της δουλειάς και του μεροκάματου, σημαίνει καταρχήν κάλυψη των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων σε εργασία, τροφή, στέγαση, μόρφωση, υγεία, πρόνοια. Σημαίνει ανάπτυξη της γεωργίας, της μεταποιητικής και βαριάς βιομηχανίας. Αλλά για να γίνουν αυτά χρειάζεται δύσκολος και παρατεταμένος αγώνας για την ανατροπή της ξενόδουλης κυβερνητικής πολιτικής, της εξάρτησης και της υποτέλειας. Γιατί μόνο τότε μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη.



Θανάσης Κοντοφάκας, αρθρογράφος του prologos.gr